Herbestemming Keyserschool, Amsterdam

De Hendrick de Keyserschool is onderdeel van het Entreegebied Gulden Winckel in Bos en Lommer dat deel uitmaakt van de Westelijke Tuinsteden in Amsterdam. Dit naoorlogse deel van de stad is aangelegd volgens het befaamde Algemeen Uitbreidingsplan van Cornelis van Eesteren, dat in 1939 van kracht werd maar pas in 1965 kon worden voltooid. In de afgelopen twee decennia is met name in dit oostelijke deel van de Westelijke Tuinsteden een grootschalige renovatie- en verdichtingsoperatie op gang gebracht.

Het schoolterrein ligt in een strook tussen de Ringweg A10 en een driehoekige groene ruimte in het hart van de buurt, waarin enkele andere schoolgebouwen vrij gesitueerd zijn. De Keyserschool is het meest zuidelijke kavel in deze strook, het Elseviergebouw het middelste, en het complex rond de voormalige drukkerij Lindenbaum vormt het noordelijke deel. Elk van deze drie gebouwen heeft de monumentenstatus. Desondanks is in deze strook ruimte gezocht voor het toevoegen van woningen, om zo de ontspannen invulling van het middengebied in stand te kunnen houden. Na diverse verkenningen hebben de drie betrokken teams van woningcorporaties en architecten vanaf 2017 ingezet op een gezamenlijke visie. Dit heeft geresulteerd in een uitgebreid woningbouwprogramma door herbestemming en vervangende nieuwbouw, aangevuld met nieuwe bouwvolumes. Voor de drie deelgebieden gezamenlijk is sprake van 400 tot 450 extra woningen.

De Keyserschool is een voormalige technische school op de hoek van de Krelis Louwenstraat in het oosten en de Wiltzanghlaan in het zuiden. Het bestaat uit een lage vleugel voor praktijkonderwijs en haaks daarop langs de zuidrand een vijf-laags volume met theorielokalen. Op het scharnierpunt van beide vleugels bevindt zich een uitkragend volume met een grote aula. De voorgevel hiervan is voorzien van een enorm betonreliëf van de hand van de kunstenaar Lex Horn.

Het schoolgebouw is in 1954 voltooid naar ontwerp van de bekende wederopbouwarchitect Arno Nicolaï. Kenmerkend voor zijn werk is het toepassen van grote glaspartijen en de compositie van platte en rechthoekige vleugels die ongelijk van hoogte en breedte zijn en ten opzichte van elkaar in en uitspringen. De twee verdiepingen hoge entreevleugel met de aansluitende theorielokalen springt in, waardoor een voorplein ontstaat. De groene inrichting hiervan kwam voor rekening van de eveneens bekende tuinarchitecten Jan Bijhouwer en Pieter Blaauboer, die ook de groenaanleg in het deels omsloten binnenhof ontwierpen.

Op basis van ontwerpend onderzoek is vastgesteld dat het monumentale schoolgebouw kan worden behouden voor een nieuwe bestemming als woon- en werkcomplex. De gebouwdelen langs de Krelis Louwenstraat (aula, ateliers en praktijklokalen) worden gerenoveerd voor ca 3.500 m2 bedrijfsruimten. Deze bouwdelen kunnen zo voor een belangrijk deel gehandhaafd blijven en hersteld worden. Het blok met theorielokalen aan de Wiltzanghlaan zal worden getransformeerd naar ca. 38 woningen. Met het oog op de grote woningvraag en om tot een haalbaar initiatief te komen voor het behoud van het monumentale schoolgebouw wordt aanvullend een nieuw woongebouw geprojecteerd van ca. 9000m2 bvo. De ontwerpfase voor de nieuwbouw en voor de herbestemming van de vroegere school is gestart in het voorjaar van 2022.